Than Vãn Có Tốt Cho Bạn Không?

Chẳng gì sảng khoái bằng một buổi xả stress dài lâu với bạn bè. Than vãn, dù chúng ta có ngại thừa nhận hay không, thực sự có thể mang lại cảm giác khá thoải mái—ít nhất là trong khoảnh khắc đó. Tuy nhiên, khi việc than vãn vượt quá mức, nó có thể khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ hơn, rơi vào vòng luẩn quẩn của sự tiêu cực và không thể thoát ra khỏi những điều phiền muộn.

Vậy thì chuyện gì đang xảy ra?

Hóa ra, như nhiều thứ trong cuộc sống, than vãn tốt nhất khi được thực hiện có chừng mực. Nếu làm quá mức, nó có thể phản tác dụng, trong khi việc giấu kín cảm xúc lại có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của chúng ta. Mấu chốt là tìm được điểm cân bằng, giúp giải tỏa căng thẳng và tìm ra giải pháp cho những vấn đề đang làm phiền chúng ta.

Dưới đây là cách để bạn than vãn một cách hiệu quả hơn, giúp những buổi xả stress không chỉ kết thúc với cảm giác tiêu cực.

Bản Chất Của Việc Than Vãn

Kể chuyện là một trải nghiệm mang tính chất đặc trưng của con người, giúp chúng ta kết nối, phát triển sự đồng cảm và đối mặt với khó khăn trong suốt lịch sử loài người. Việc than vãn, ở mức độ nhất định, đáp ứng nhu cầu được nhìn nhận, được nghe và được hiểu một cách sâu sắc hơn.

Tại Sao Chúng Ta Lại Than Vãn?

“Than vãn là việc biểu đạt bằng lời những cảm xúc đau đớn, khó chịu hoặc bất bình của chúng ta,” giải thích Lauren Farina, LCSW, MSW, nhà trị liệu tâm lý và Giám đốc sáng lập Invited Psychotherapy and Coaching. Ở mức độ vừa phải, than vãn cho phép chúng ta giải tỏa cảm xúc, mang lại sự nhẹ nhõm khỏi tác động của việc kìm nén cảm xúc.

Theo quan điểm tiến hóa, nhu cầu than vãn của chúng ta cũng có những cơ sở từ lâu đời. Theo Dr. Mary Poffenroth, một chuyên gia tâm lý học sinh học tại Đại học Bang San Jose, việc bày tỏ sự bất mãn giúp tổ tiên chúng ta nhận diện và giải thích các mối nguy hiểm hoặc thách thức trong môi trường xung quanh. Điều này đóng vai trò quan trọng trong sự hợp tác xã hội và sự sống sót của loài người.

Lợi Ích Của Việc Than Vãn (Khi Làm Đúng Cách)

Khi được thực hiện có chủ đích và đúng cách, than vãn có thể mang lại một số lợi ích sau:

1. Giải Tỏa Cảm Xúc

Việc kìm nén cảm xúc có thể gây hại cho sức khỏe, dẫn đến các triệu chứng trầm cảm, mệt mỏi, giảm lòng tự trọng và sự hài lòng với cuộc sống. Việc giải tỏa cảm xúc qua than vãn có thể giảm căng thẳng, nâng cao tự trọng và cải thiện sự hài lòng trong các mối quan hệ.

2. Giải Quyết Vấn Đề Và Nhìn Nhận Đúng Đắn

Than vãn giúp kích hoạt vỏ não trước trán, khu vực não chịu trách nhiệm về các chức năng điều hành như lập kế hoạch, ra quyết định và giải quyết vấn đề. Khi tham gia vào quá trình này, chúng ta có thể suy nghĩ một cách hợp lý hơn thay vì hành động bốc đồng. Thêm vào đó, việc than vãn đôi khi sẽ nhận được sự hỗ trợ từ người khác, giúp bạn nhận được những góc nhìn mới và ý tưởng sáng tạo, phá vỡ các suy nghĩ tiêu cực.

3. Khuyến Khích Thay Đổi

Than vãn còn có thể thúc đẩy hành động thay đổi. “Cảm giác tức giận và thất vọng mà chúng ta cảm thấy có thể thúc đẩy chúng ta thay đổi,” Farina nói. Ví dụ, nếu bạn thường xuyên than vãn về một vấn đề tại nơi làm việc, có thể bạn sẽ cảm thấy động lực để nói chuyện với sếp về vấn đề đó.

Những Tác Hại Khi Than Vãn Quá Nhiều

Khi việc than vãn trở thành thói quen, nó có thể nuôi dưỡng một cái nhìn tiêu cực về cuộc sống—một xu hướng nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh như luôn luôn có vấn đề. Khi điều này được củng cố qua thời gian, nó có thể trở thành cách suy nghĩ mặc định của chúng ta, nhờ vào quá trình thần kinh hóa (neuroplasticity), khả năng của não bộ trong việc tái cấu trúc và tạo ra kết nối mới dựa trên những trải nghiệm lặp lại.

Việc than vãn quá nhiều huấn luyện chúng ta chỉ tập trung vào những gì không ổn thay vì nhận ra những điều tốt đẹp hoặc những gì làm ta cảm thấy hạnh phúc. Cách suy nghĩ này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động đến các mối quan hệ xã hội của chúng ta.

Cách Để Than Vãn Một Cách Xây Dựng

Trước khi trút bỏ tất cả vấn đề trong ngày lên một người bạn hay đối tác, hãy dành một chút thời gian để đảm bảo việc than vãn thực sự có ích. Dưới đây là một số chiến lược giúp bạn than vãn một cách có xây dựng:

1. Hạn Chế Thời Gian Than Vãn

Than vãn kéo dài có thể làm bạn càng chìm sâu vào tiêu cực. Dr. Poffenroth khuyên bạn nên đặt giới hạn thời gian hoặc nhờ người bạn tin tưởng nhắc nhở khi nào nên dừng lại.

2. Sử Dụng Cách Diễn Đạt Có Cấu Trúc

Farina đề xuất bạn sử dụng công thức này để diễn đạt cảm xúc:

• Tôi cảm thấy X (cảm xúc),
• vì Y (nguyên nhân cụ thể),
• và tôi cần Z (giải pháp).

Cách này giúp bạn tập trung vào các giải pháp có thể thực hiện thay vì chỉ đơn thuần là than vãn vô tận.

3. Chọn Lọc Về Đối Tượng Và Địa Điểm Than Vãn

Chỉ nên chia sẻ những vấn đề quan trọng với một hoặc hai người bạn thân tín và chọn những nơi riêng tư để tránh làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ khác.

Kết Luận

Than vãn không phải là điều xấu. Khi làm đúng cách và có mục đích, việc than vãn có thể mang lại sự giải tỏa cảm xúc, kết nối với người khác và thậm chí thúc đẩy thay đổi.

Mấu chốt là biết than vãn có chừng mực và xây dựng: tập trung vào các giải pháp, giới hạn thời gian và luôn nhận thức được tác động của việc than vãn đến tâm trạng của bạn. Khi làm được điều này, bạn có thể đối mặt với những thử thách trong cuộc sống một cách hiệu quả hơn, đồng thời tránh được những rủi ro của tiêu cực.

Vì vậy, lần sau khi bạn cảm thấy muốn than vãn, hãy hít thở thật sâu, áp dụng những chiến lược này và biến những buổi xả stress thành một công cụ mạnh mẽ giúp bạn phát triển.